Vraag en aanbod van goud in Q4 2022

In het eerste deel van ons Goudrapport voor het vierde kwartaal hadden we het over de positieve impact van een lagere inflatie op goud, vooral gezien de mogelijke koerswijziging van de Fed en de zwakkere USD tijdens het kwartaal. De goudprijs veerde aan het einde van het jaar fors op: door de stijging van 9,8% in het laatste kwartaal klokte het edelmetaal zowat af op het niveau waarop het het jaar was begonnen1. We bespraken ook andere belangrijke macro-economische factoren en vergeleken de resultaten van goud met die van andere vermogenscategorieën. In dit tweede deel van het Goudrapport gaan we dieper in op de verschillende bronnen van vraag en aanbod om de recente bewegingen in de goudprijs verder toe te lichten.

In het vierde kwartaal steeg de vraag naar goud met 11,5% tot 1.337 ton, waardoor dat het sterkste kwartaal was sinds 2010, toen de vraag voor het eerst werd bijgehouden. Van het ene kwartaal op het andere komt de vraag grotendeels uit dezelfde hoeken, al nemen juwelen dit kwartaal een iets groter aandeel in (+4% kwartaal op kwartaal), ten koste van particuliere beleggingen en technologie (respectievelijk -3% en -1% kwartaal op kwartaal). En misschien verrassend, aangezien de goudprijs met 9,8% is gestegen, is dat ETF's tijdens het kwartaal opnieuw nettoverkopers van het metaal waren.

In 2022 steeg de vraag met 18,1% ten opzichte van 2021. Dat was volledig toe te schrijven aan de grootschalige aankopen door centrale banken in de tweede helft van 2022, die daarmee hun aankopen op jaarbasis meer dan verdubbelden. De jaarlijkse vraag bedroeg 4.741 ton, 5 ton minder dan het record van 4.746 ton in 2011.

De vraag naar juwelen lag in het kwartaal 20,0% hoger, dankzij de uitzonderlijke vraag uit India, waar Diwali, het feest van het licht, eind oktober viel. Van de 629 ton die in het vierde kwartaal werd gevraagd voor juwelenproductie, kwam 35% uit India, waar de vraag k-o-k met 50,2% is gestegen. De relatief kleinere markten in Europa en Noord- en Zuid-Amerika hadden geanticipeerd op enkele seizoensoplevingen, waardoor de krimp van de Chinese vraag door de coronalockdowns wat werden gematigd. In het vierde kwartaal van 2022 lag de Chinese vraag naar juwelen 28,1% lager dan in het vierde kwartaal van 2021.

De jaarlijkse vraag naar juwelen bedroeg 1.867 ton, 4,0% minder dan in 2021. Dat was vooral te wijten aan de zwakke Chinese economie, waar de vraag naar gouden juwelen jaar op jaar met 15,2% daalde.

Het vierde kwartaal was opnieuw een opmerkelijke periode voor de aankoop van goud door centrale banken, aangezien de gegevens voor het derde kwartaal van 2022 werden herzien naar een recordniveau van 445 ton. De huidige ramingen voor de vraag in het vierde kwartaal (de gegevens van centrale banken worden vaker bijgesteld dan andere categorieën) komen uit op 417 ton, weliswaar een kwartaal-op-kwartaaldaling van 6,2%, maar in absolute cijfers nog altijd uitstekend. De Turkse centrale bank was de grootste koper tijdens het jaar: zij heeft haar voorraad met meer dan 3,5 vermenigvuldigd tot 548 ton. Misschien nog belangrijker is echter dat de Chinese centrale bank aan het einde van het jaar weer is beginnen te kopen: meer dan 60 ton in het laatste kwartaal, waardoor haar goudreserve voor het eerst boven de 2.000 ton uitkwam. Daarmee staat China op de vijfde plaats qua voorraden van centrale banken, na de VS, Duitsland, Frankrijk en Italië.

De stijging van de goudprijs in het vierde kwartaal van 2022 was niet te danken aan de hogere vraag van ETF's: de goudparticipaties van ETF's daalden voortdurend tijdens het kwartaal, doordat beleggers wereldwijd goud-ETF's verkochten. Doorgaans is er een sterke correlatie tussen de goudprijs en de instroom in goud-ETF's, wat betekent dat het vierde kwartaal van 2022 een uitzondering is. De goudparticipaties van ETF's daalden tijdens het kwartaal met 3,1%, doordat de goudprijs steeg door de vraag vanuit de juwelenproductie en de centrale banken. 

Hoewel alle regio's nettoverkopers waren in het vierde kwartaal, was er in december een netto-instroom in de Noord-Amerikaanse verkoop toen het goud door de grens van USD01.750 brak. Ook de Aziatische stromen werden in de laatste maand licht positief.

Het goudaanbod steeg met 1% tijdens het kwartaal en met 1,5% in het hele jaar. Het aanbod van mijnen steeg in 2022 met 1,5% en kende het sterkste jaar sinds 2018, wat wijst op een herstel na de pandemie. In het vierde kwartaal van 2022 daalde het aanbod uit mijnactiviteiten echter met 1,6% tot 930 ton, doordat de hogere prijzen het aanbod van gerecycleerd goud opdreven. Het aanbod van gerecycleerd goud steeg met 8,3%, tegenover 270 ton in het derde kwartaal van 2022, hoewel het aanbod uit dat segment op jaarbasis bekeken vrijwel stabiel bleef wegens de - tot voor kort - relatief lage prijzen. Hogere prijzen betekenden ook dat er een kleiner deel van het aanbod werd gebruikt voor hedgingcontracten, al werd er nog altijd 5 ton aan het aanbod onttrokken, een verbetering tegenover de 10 ton van het vorige kwartaal.